Ongeveer 80% van de mannen sterft niet aan prostaatkanker, maar wel met prostaatkanker. Voor 5% van de mannen die de diagnose krijgen, is prostaatkanker fataal. Elk jaar krijgen alleen al in Nederland 11.700 mannen deze diagnose en 3.000 van hen overlijden aan deze ziekte. Dus alleen al in dit relatief kleine land eist prostaatkanker het leven van 8 mannen per dag. De Lancet voorspelt dat het aantal diagnoses wereldwijd voor 2040 zal verdubbelen. Het aantal dodelijke slachtoffers zal met 85% stijgen.
Een juiste en tijdige diagnose kan levens redden. Maar het stellen van zo'n diagnose is niet eenvoudig. Zelfs niet voor specialisten. Het goede nieuws: het is een langzaam groeiende tumor en de kans op volledige genezing is uitstekend.
Detectie en behandeling
Het eerste probleem ligt bij het opsporen van prostaatkanker. Screenings komen bijna altijd positief terug en de gouden standaard om een uitgebreidere diagnose te krijgen is een biopsie, waarmee een arts een beperkt aantal monsters kan nemen die maar al te vaak niet genoeg blijken te zijn. Het tweede probleem is het bedenken van de juiste behandeling. In gevallen waarin de tumor langzaam groeit of goedaardig lijkt, kunnen artsen ervoor kiezen om niet in te grijpen, maar in plaats daarvan te controleren. Maar zulke tumoren kunnen nog steeds een ravage aanrichten in de darmen van mannen en problemen veroorzaken die hun seksleven negatief beïnvloeden. Als een tumor moet worden verwijderd, is een operatie nodig. Maar zo'n ingreep is vaak te belastend voor oudere mannen met een minder gunstige diagnose.
Algoritmen te hulp
Assistent-professor dr. Simona Turco werkt in het Biomedical Diagnostics Research Lab. Daar doet ze onderzoek naar betere diagnoses met behulp van kunstmatige intelligentie (AI). Ze gebruikt algoritmes om de scans van patiënten te analyseren en deze worden bij elke analyse 'slimmer'. De afgelopen jaren is Simona begonnen met het testen van haar systeem. Samen met specialisten van het Nederlands Kanker Instituut heeft ze de bevindingen van haar AI vergeleken met de resultaten van interne onderzoeken. De resultaten geven haar vertrouwen dat artsen en AI in de toekomst samen prostaatkanker op tijd kunnen detecteren, zonder invasieve procedures en een solide diagnose kunnen stellen. Hoe nauwkeuriger de diagnose, hoe beter en gerichter het behandelplan bovendien zal zijn.
Met een vergrijzende bevolking zullen meer mannen het slachtoffer worden van dit type kanker. Het artikel in The Lancet maakt heel duidelijk dat een oplossing als deze geen luxe is, maar een noodzaak om mannen wereldwijd langer in goede gezondheid te laten leven.