Betere fornuizen voor Ugandese gezinnen

In veel landen gebruiken mensen traditionele methoden en fornuizen om te koken. Dit brengt verschillende problemen met zich mee. Veiligheid is een voor de hand liggend probleem. Daarnaast zijn deze brandstoffen een bron van CO2- en andere emissies en veroorzaken ze gezondheidsproblemen. Wanneer familieleden ziek worden, moeten hun kinderen - vooral de dochters - voor hen zorgen. Deze verplichting en het feit dat ze vaak uren bezig zijn met het verzamelen van brandhout, weerhoudt hen van school. Ze krijgen geen goede opleiding en belanden ook in armoede.  

Deze vicieuze cirkel is moeilijk te doorbreken. Maar dat weerhield Job Harweg, MSc-student Duurzame Energietechnologie aan de TU/e, en NGO Raising Gaibo er niet van om het te proberen. Ze gingen op pad om Ugandese gezinnen te helpen hun leven te verbeteren door de manier waarop ze koken te verbeteren. Uganda heeft een bevolking van 45 miljoen mensen. En 99,5% van hen gebruikt nog steeds ouderwetse fornuizen.  

Job's stage had twee doelen: het verbeteren van de fornuizen.  

Betere, goedkopere en efficiëntere fornuizen  

Een nieuwe, gemoderniseerde versie van de traditionele kookplaat was al gemaakt en werd geproduceerd. Het ziet eruit als de traditionele fornuizen en functioneert ook zo, maar er zijn verschillende veiligheids- en gezondheidsproblemen opgelost. Een efficiënter ontwerp maakte het minder gevaarlijk om te gebruiken, gemakkelijker schoon te maken en zuiniger met brandstof. Het verving ook het klassieke brandhout door biomassabriketten. Door dit type brandstof gemakkelijk verkrijgbaar te maken, zouden kinderen tijd overhouden om naar school te gaan en basisonderwijs te volgen.  

Dankzij het slimme ontwerp en het gebruik van basismaterialen zoals metaal en cement kostte de nieuwe kachel tussen de 10 en 20 dollar. Dat lijkt misschien een hoge prijs, maar de biomassabrandstof is veel goedkoper dan conventionele fossiele brandstoffen. Gezinnen zouden hun investering snel terugverdienen. De nieuwe kachel had slechts één belangrijk nadeel: hij was zwaar, waardoor hij vooral voor vrouwen moeilijk te vervoeren en te gebruiken was.  

De verbeterde kachel verbeteren 

Als onderdeel van het proces om het gewichtsprobleem aan te pakken, werd een kachel naar de TU/e gestuurd en onderzocht. Als gevolg daarvan kreeg het idee om een luchtkolom te introduceren vorm. Dat bleek de verandering te zijn die de verbetering aanzienlijk versnelde. De rest van het proces vond plaats in Uganda, omdat de materialen die gebruikt zouden worden in Uganda ruim voorhanden waren, maar niet in Eindhoven. Er werden nog enkele andere verbeteringen aangebracht om het gewicht te verminderen, maar geen van de veranderingen had een meetbare invloed op de prestaties of de voorspelde verkoopprijs van de kachel.  

Massaproductie en distributie 

Nu het verbeterde ontwerp getest en klaar is, gaat de aandacht uit naar de distributie. Om echt een verschil te maken, moest de kachel beschikbaar zijn voor de massa. Het nieuwe en lichtere ontwerp zou dat doel dichterbij moeten brengen. Terwijl de productie van de briketten voor 80% was geautomatiseerd, werden de kachels nog steeds handmatig gemaakt.  

Het opzetten van een productie- en distributienetwerk viel buiten het bereik van Jobs stage bij Raising Gaibo. In plaats daarvan sprak hij met zoveel mogelijk mensen die betrokken waren bij deze processen en verwerkte hun input in het nieuwe ontwerp. Tegen het einde van zijn stage zorgde hij ervoor dat alle belanghebbenden en de mensen die geautomatiseerde productie en massadistributie mogelijk kunnen maken, op de hoogte waren van de verbeterde kachel.  

Nu is het aan de mensen van Raising Gaibo en hun partners om Uganda te helpen veiliger en efficiënter te koken en de mogelijkheid te creëren voor veel kinderen om naar school te gaan en een eerlijke kans te krijgen op een betere toekomst voor henzelf en hun families.